NAVENDA NÛÇEYAN - Di çalakiyên ku ji aliyê ÎHD û xizmên windayan ve li Amed, Êlih, Colemêrg û Îzmîrê hatin lidarxistin de, ji bo aştiyeke birûmet banga hevrûbûnê li hikûmetê hat kirin.

 

Çalakiyên ku ji aliyê Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) û xizmên windayan ve bi dirûşmeya "Bila winda bên dîtin, kiryar bên darizandin" vê hefteyê li Amed, Êlih, Colemêrg û Îzmîrê berdewam kirin.

 

AMED 

 

Xizmên Windayan û Şaxa Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) a Amedê di hefteya 862'yemîn de çalakiya 1Bila winda bên dîtin, kiryar bên darizandin" li dar xistin. Çalakî li pêş Bîrdariya Jiyanê ya Parka Koşûyolû ya Amedê li dar xistin. Di çalakiyê de endam û rêveberên ÎHD a Amedê, Xizmên Windayan û gelek endamên saziyên civaka sivîl beşdarî çalakiyê bûn. Malbatan dîsa wêneyên windayan hilgirtin û pankarta ku wêne li ser hebûn li erdê raxistin. Di çalakiyê de li aqûbeta Mehmet Ertakê ku di 20'ê Tebaxa 1992'yan de li Şirnexê ji aliyê polîsan ve hatibû binçavkirin û êdî ji wê rojê heta niha tu agahî jê nehatiye girtin pirsin. Endamê Lijneya ÎHD'ê ya Amedê Firat Akdenîz daxuyanî xwend.

 

Berî çîroka Ertak bê xwendin Serokê Şaxa ÎHD a Amedê Ercan Yilmaz got ku xizmên windayan doza hevrûbûyînê dikin.

 

Paşê rêveberê ÎHD a Amedê Firat Akdenîz çîroka Mehmet Ertak xwend. Akdenîz diyar kir ku Mehmet Ertakê bavê 4 zarokan û 32 salî bû û wiha got: “Mehmet Ertak bi malbata xwe re li gundê Rezûka Şirnexê dijiya. Ertak li Şirnexê di kana komirê de kar dikir. Ji ber ku birayê wî tevli nava Tevgera Azadiyê bibû hemû malbat dibin zext û gefên giran ê dewletê de bûn. Mehmet Ertak 3 caran hat binçavkirin û di dema binçavkirinê de rastî îşkenceya giran hat. Di 20'ê Tebaxa 1992'yan de tevî sê xizmên xwe Abdulmenaf Kabul, Suleyman Ertak û Yusuf Ertak ku li heman cihî dixebitîn ji kar vedigere malê. Wesayîta ku tê de bûn ji aliye polîsan ve bi cil û bergên fermî ve li noqteya kontrole ya mala hemşîreyan hate rawestandin. Piştî kontrola nasnameya Mehmet Ertak binçavkirin û birin Miduriyeta Polîsan a Şirnexê. Nasekî wan ê bi navê Abdullah Ertugrul ê ku roja din hat binçavkirin û piştî du rojan hat berdan. Ji malbata Ertak re diyar kir ku di girtîgehê de bi Mehmet re rojekê di heman hucreye de hatiye hiştin. Sê kesan Îfade dan ku di girtîgehê de îşkence li wî hatiye kirin. Bav Îsmaîl Ertak serî li dozgeriyê dide û kesên ku Mehmet Ertak di binçavan de dîtine li dozgeriyê îfade didin. Dema ku bavê wî encam negirt, di 10ê Îlana 1992an de serî li walîtiyê dide.”

 

Daxuyanî bi çalakiya rûniştinê bi dawî bû.

 

ÊLIH

 

Şaxa Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) ya Êlihê û xizmên windayan di hefteya 698'an de li ber Abîdeya Mafên Mirovan a li Kolana Gulistanê kom bûn. Di çalakiyê de pankarta bi nivîsa "Bila winda bên dîtin, kiryar bên darizandin" hat vekirin, parêzvanên mafên mirovan û xizmên welatiyên ku bi kuştinên kiryarnediyar hatin windakirin beşdar bûn. Di çalakiyê de vê hefteyê aqûbeta Hacî Ahmet Er hat pirsin ku di 15'ê Tebaxa 1995'an de li navçeya Çelê ya Colemêrgê hat revandin û ji wê demê ve tu agahî jê nehat girtin. 

 

Endamê ÎHD'ê Rezan Baytar çîroka Er wiha vegot: "Li gorî vegotin û şahidiyên malbata wî, di 15'ê Tebaxa 1995'an de di navbera leşkerên ku li gundê Kurudere, ku Hacî Ahmet Er lê dijiya, operasyonek dabûn destpêkirin û PKK'iyan de pevçûnek derketiye. Fermandarê leşkerî yê ku operasyonê bi rê ve dibir gef li gundiyan xwariye ku tavilê gund vala bikin û fermana gulebarnkirinê bide leşkeran. Piştî demeke kurt, leşkeran êrişî gund kirin. Kurê Hacî Ahmet Er, Adnan, çû gundê cîran Bilêcanê da ku qantiran bîne ku eşyayên xwe yên malê veguhezîne. Dema ku Adnan diçû, di navbera her du gundan de dengê çekan hat bihîstin. Dengê çekan malbata Adnan xist nav fikaran. Hacî Ahmet Er û birayê wî Hacî Mîrap Er li pey Adnan çûn gundê Bilêcanê. Leşkeran operasyonek dan destpêkirin, birayên Er girtin û ew birin qereqola gundê Serêsêvê. Çend roj şûnde, Hacî Mîrap Er ku rastî îşkenceyên giran hatibû, ji aliyê leşkeran ve bi şertê ku ji gund derkeve, hat berdan. Malbatê texmîn kir ku birayê wî Hacî Ahmet Er ku ligel Hacî Mîrap Er hatibû girtin, jî dê were berdan. Lêbelê, careke din ji Hacî Ahmet Er tu xeber nehat bihîstin. Çend sal şûnde, malbatê ji bo eşkerekirina çarenûsa Hacî Ahmet Er doz vekir, lê ev hewldan bê encam ma. Hacî Ahmet Er 30 sal in winda ye û aqûbeta wî hîn jî nayê zanîn."

 

Baytar diyar kir ku ew li dû edaletê ne, ne li dû tolhildanê ne û got: "Em hesabê jiyanên ku ji me hatine girtin dixwazin û em ê vê lêpirsînê bidomînin."

 

Daxuyanî bi çalakiya rûniştinê bi dawî bû.

 

COLEMÊRG

 

Li Colemêrgê, xizmên windayan li Kolana Hunerê ya navçeya Geverê ji bo hefteya 188'emîn a çalakiya xwe kom bûn. Di çalakiyê de ku pankartên bi nivîsên "Kujer diyar in, winda li ku ne?" û "Bila winda bên dîtin, kiryar bên darizandin" û wêneyên windayan hatin hilgirtin, rêveberên Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) û Partiya Herêmên Demokratîk (DBP) û gelek kesên din beşdar bûn. Di çalakiyê de vê hefteyê li sûcdarên kuştina Abdulkerîm Vardar ê di 15'ê Tebaxa 1993'yan de li navenda bajêr li ber çavên zarokên xwe hatin kuştin, hat pirsin.

 

Rêveberê ÎHD Eren Baskin çîroka Vardar vegot û diyar kir ku piştî pevçûnên li navçeya Oremar a Geverê di 14'ê Tebaxa 1993'yan de operasyoneke mezin dest pê kiriye. Baskin got: "Di 15'ê Tebaxa 1993'yan de, wesayîtên zirxî yên ku di navenda bajêr re derbas dibûn bêserûber gulebaran dikirin, girtinên keyfî dikirin û kesên ku nerazîbûn nîşan didan îşkence dikirin. Leşkeran belavok li malên li taxa Esentepe belav kirin û daxwaza valakirinê kirin. Gelek niştecih neçar man ku birevin cem xizmên xwe yên li gundan an bajarên din. Ji ber ku cihekî din ji bo çûnê tunebû, Abdulkerîm Vardar û zarokên wî li mala xwe sekinîn. Dema ku leşkeran kesên ku red dikirin vala bikin dîtin hatin û pencereya derve şikandin û xwestin ku Vardar derkeve. Vardar, digel kurê xwe yê biçûk Zahir, çû ber derî û dûv re ji hêla leşkeran ve hat girtin. Bav Vardar ku li hember destwerdana tund a leşkeran li ber xwe da, ji aliyê sê leşkeran ve li ber deriyê mala xwe hat gulebarankirin û li ber çavên malbata xwe hat kuştin. Abdulkerîm Vardar ku li cihê bûyerê jiyana xwe ji dest da, bi hewldanên gferdên malbatê sewqî Nexweşxaneya Dewletê ya Geverê hat kirin. Ferdên malbatê yên ku bûyerê ji rayedaran re ragihandin, ketina wan a nexweşxaneyê hat astengkirin. Leşkeran cenaze li parka otomobîlan hiştin û otopsî nehat kirin û cenaze bêyî ku raporek were amadekirin ji bo ji nû ve veşartinê radestî malbatê hat kirin." 

 

Daxuyanî bi çalakiya rûniştinê bi dawî bû.

 

ÎZMÎR

 

Şaxa ÎHD'ê ya Îzmîrê çalakiya xwe ya du hefteyan carekê li ber Sumerbanka Kevin a li Konakê bi dirûşmeya "Bila winda bên dîtin, kiryar bên darizandin" berdewam kir. Di çalakiyê de pankartên bi nivîsên "Winda meseleya wijdanê ne, xwedî li wan derkevin" û "Winda diyar in, sûcdar li ku ne" hatin hilgirtin, Parlamentera DEM Partiyê ya Îzmîrê Burcugul Çubuk û gelek kesên din beşdar bûn. Di çalakiya vê hefteyê de li ser aqûbeta Mehmet Ertak ku di sala 1992'yan de ji aliyê polîsên bi cilên fermî ve hat binçavkirin û windakirin, hat sekinandin.

 

Piştî xwendina metna daxuyaniya çapemeniyê, Rêveberê ÎHD'a Îzmîrê Ovgu Temizkan çîroka Ertak xwend. 

 

Daxuyanî bi çalakiya rûniştinê bi dawî bû.